Palący problem – rak płuca w Polsce
- Szczegóły
- Opublikowano: 30 listopad 2012
- Katarzyna Wlaś
Codziennie na raka płuca umiera 63 Polaków. Wskaźnik umieralności spada wśród mężczyzn, jednak stale wzrasta wśród kobiet. Obecnie rak płuca stanowi pierwszą przyczynę zgonów nowotworowych kobiet w wieku 30-59 lat. Lepsza diagnostyka i postęp w leczeniu umożliwiają zwiększenie szans na przeżycie wielu osób.
Aż 9 mln Polaków w wieku 15 i więcej lat, przyznaje się do nałogowego (codziennego) palenia tytoniu, co stanowi 39% populacji mężczyzn i 23% populacji kobiet[1]. Dane te potwierdzają potrzebę intensyfikacji działań i przyspieszenia pożądanych zmian w kulturze i zachowaniach zdrowotnych ludności, w tym także wiedzy społeczeństwa na temat konsekwencji zdrowotnych, wynikających z wdychania dymu tytoniowego.
„Jak wykazują badania, Polacy są skłonni zmieniać swój styl życia pod wpływem obecności danego tematu w mediach, czy też zaangażowaniu znanej osoby. Dlatego też postanowiliśmy zaapelować do mediów o nierozpowszechnianie zdjęć przedstawiających znane osoby palące papierosy. Musimy pamiętać, iż zarówno czynne, jak i bierne palenie negatywnie wpływa na cały organizm powodując wiele chorób” – powiedział podczas konferencji Polskiej Grupy Raka Płuca, prof. Tadeusz Orłowski, Konsultant Krajowy w dziedzinie chirurgii klatki piersiowej.
Wzrastająca liczba palących kobiet, czego efektem jest wzrost zachorowalności kobiet na raka płuc jest powodem tworzenia wielu akcji społecznych i edukacyjnych zachęcających do zerwania z nałogiem. Działania prowadzone w ramach Programu Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce mają szansę powodzenia jedynie w przypadku zaangażowania wielu podmiotów na różnych płaszczyznach. Jak podkreślają eksperci niezmiernie ważne jest również przestrzeganie prawa w tym zakresie. Zgodnie z art. 8 „Ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych” z 1995 r., reklama i promocja wyrobów tytoniowych w krajowych i zagranicznych kanałach telewizyjnych i radiu, jak również w krajowych i międzynarodowych gazetach i dziennikach jest zabroniona. Poprawka do tej ustawy zakazała reklamowania tytoniu w kinach, zakładach opieki zdrowotnej, placówkach szkolnych, a także stosowania reklamy zewnętrznej (w tym na billboardach), w punktach sprzedaży oraz poprzez ukrytą reklamę (tzw. „product placement”).
„Restrykcje prawne w zakresie zakazu reklamowania wyrobów tytoniowych są jasno określone. Jednak poprzez publikacje wizerunku osób znanych z papierosami pośrednio niwelujemy negatywne skutki palenia. Niewątpliwie jest to przeszkoda w skutecznej walce na rzecz budowania świadomości skali zagrożeń i chcemy z tym walczyć” – powiedział prof. Rodryg Ramlau, Prezes Polskiej Grupy Raka Płuca, Ordynator Oddziału Onkologii Klinicznej, Wielkopolskie Centrum Pulmonologii Torakochirurgii.
O problemie palenia i nowotworze płuc eksperci dyskutowali podczas konferencji, która odbyła się 30 listopada 2012 r. Spotkanie zorganizowano w ramach VI Konferencji Polskiej Grupy Raka Płuca.
Badania przesiewowe raka płuca przy zastosowaniu niskodawkowej tomografii komputerowej
Rak płuca w 2013 roku spowoduje więcej zgonów niż rak piersi, prostaty i jelita grubego łącznie. Jest ON największym zabójcą wśród nowotworów na świecie. Pierwotna profilaktyka czyli zwalczanie nałogu palenia tytoniu jest najistotniejszym narzędziem w walce z zachorowalnością na raka płuca oraz umieralnością z powodu tej choroby. Profilaktyka wtórna czyli profilaktyczne badania osób zdrowych, które są w grupie wysokiego ryzyka zachorowania to drugie najważniejsze narzędzie pozwalające na wykrycie raka płuca we wczesnym stadium zaawansowania.
Badania takie istnieją i są powszechnie stosowane zarówno w raku jelita grubego, raku piersi, raku szyjki macicy i raku prostaty. Jedynie w raku płuca przez długie lata nie było skutecznego badania.
Od 1992 roku są prowadzone na całym świecie badania nad zastosowaniem niskodawkowej tomografii komputerowej (NDTK) jako narzędzia badania przesiewowego wśród osób z grupy wysokiego zachorowania na raka płuca czyli wśród wieloletnich, nałogowych palaczy tytoniu. Niskodawkowa tomografia komputerowa jest badaniem w którym nie podaje się dożylnie kontrastu a dawka promieniowani jest 11-krotnie mniejsza niż w klasycznym badaniu tomografii z kontrastem. W nowoczesnych tomografach komputerowych dawka ta jest taka sama jak dawka w przeglądowym badaniu radiologicznym.
W 2005 roku opublikowano wyniki leczenia pacjentów, u których wykryto raka płuca w badaniu przesiewowym przy zastosowaniu NDTK. Wyleczenie uzyskano u 80% z nich podczas gdy wśród chorych z rakiem płuca wykrytym na drodze pojawienia się objawów wyleczenie uzyskuje się u 13-15% z nich.
W 2011 roku opublikowano wyniki badania przeprowadzonego w USA w latach 2002 -2010 przez wielodyscyplinarną grupę badawczą w ramach programu National Lung Screening Trial (NSLT), w którym przebadano ponad 50 000 osób z grupy wysokiego ryzyka zachorowania na raka płuca, przy zastosowaniu NDTK. Na podstawie tego badania stwierdzono, że o 20% zredukowano śmiertelność z powodu tej choroby w porównaniu do grupy osób kontrolowanych przy zastosowaniu klasycznego zdjęcia radiologicznego klatki piersiowej. Stanowi to przełom w dziedzinie onkologii. Obecnie NDTK jest jedynym skutecznym narzędziem badań przesiewowych w raku płuca. W Stanach Zjednoczonych ustalono już wytyczne dotyczące osób, u których należy przeprowadzać takie badania, jak je wykonywać i interpretować. Czas określić takie wytyczne również w Polsce gdzie podobne programy badawcze prowadzono już w Szczecinie, Gdańsku, Poznaniu i Warszawie badając łącznie ponad 30 000 osób z grupy wysokiego ryzyka zachorowania
