Magazyn Kategorie Z życia wzięte Fobia - czyli strach
Fobia - czyli strach
- Szczegóły
- Opublikowano: 29 wrzesień 2010
- Gabriela Krochmal
Każdy z nas widział kiedyś osobę, która bała się czegoś, co nam wydawało się zupełnie naturalne. Dla niektórych lęk przed ciemnością wydaje się absurdalny. Jednak to, co u jednych wzbudza śmiech, dla innych jest nieustannym powodem do analizowania swojego stanu psychicznego.
Ludzie najbardziej boją się… bać, nie chcą być posądzani o strachliwość królika, panikarstwo, słabe nerwy lub po prostu nie chcą oglądać się za siebie z poczuciem, że robią z siebie idiotów. Każdy z tych lęków jest jak najbardziej uzasadniony, w końcu ilu z nas z ręką na sercu może się przyznać, że w ogóle nie interesuje ich zdanie innych? Może lepiej "wziąć byka za rogi” i poznać to, czego tak bardzo się obawiamy?
Zacznijmy od wyjaśnienia i sklasyfikowania fobii. Wyraz fobia wywodzi się z języka łacińskiego (phobia) i oznacza stany lęku u neuropatów, natomiast z greckiego tłumaczony jest jako phóbos – lęk, strach. Sama fobia to zaburzenia nerwowe, wywołane strachem przed określonymi sytuacjami, zjawiskami bądź przedmiotami.
Dzięki amerykańskim psychiatrom, którzy opracowali system DSM IV (Diagnostic and Statistical Manual of Menta)l fobie możemy podzielić na fobie specyficzne i fobie społeczne.
Fobie specyficzne to lęk przed: zwierzętami, obiektami/przedmiotami, krwią i zranieniem, chorobami czy śmiercią, zaliczyć do tej kategorii możemy zarówno fobie dotyczące chorób, jak i urazów.
Fobie społeczne/sytuacyjne związane są ze strachem przed wykonaniem jakiejś zawstydzającej czynności na oczach innych ludzi i nieumiejętności jej kontrolowania (np. potrzeby fizjologiczne) oraz sytuacjami społecznymi, takimi jak strach przed ciemnością czy zamkniętymi pomieszczeniami.
Rodzajów fobii istnieje wiele. Opisanych zostało ponad 200 jej odmian, od strachu przed ciemnością do przerażenia na widok innych ludzi. Wiele z tych lęków mija z czasem. Przecież większość dzieci boi się ciemności, a jednak lęk ten z biegiem lat zanika. O fobii mówimy, gdy owy strach nie znika, a nawet nasila się, objawiając się paraliżującym strachem, drętwieniem kończyn, dusznościami czy zawrotami głowy, a nawet utratą świadomości oraz atakiem serca.
Pająki, żaby i koty, czyli postaci fobii
Jak się okazuje ponad 15% wszystkich fobii stanowi zoofobia, która ujawnia się jako lęk przed zwierzętami i owadami. Do najczęściej spotykanych fobii tego rodzaju należy na pewno awizofobia lub ornitofobia, czyli lęk przed ptakami, natomiast eutemofobia jest niczym innym, jak strachem przed owadami wszelakiej maści i rodzaju. Ci, którzy truchleją na widok myszy lub innych gryzoni, cierpią na rodentofobię. Coraz częściej można spotkać ailurofobów (lub felinofobów), czyli osoby bojące się kotów. "Szczęśliwcy”, dla których pająki uosabiają wszelkie zło tego świata, zaliczają się do pokaźnego grona arachnofobów.
Na fobie dotyczące chorób i urazów składają się przede wszystkim: algofobia – lęk przed bólem, tokofobia – lęk przed ciążą i porodem, hemofobia, czyli lęk przed widokiem krwi i tanatofobia, czyli nic innego jak strach przed śmiercią. Nie można tu pominąć strachu przed chorobą psychiczną czy szaleństwem – jest to maniafobia. Do tej grupy możemy również zaliczyć mizofobię, czyli lęk przed brudem. Innym rodzajem tych zaburzeń jest fobia nazywana dysmorfofobią,, na którą cierpią osoby posiadające zaburzenia spostrzegania własnego ciała, urojenia hipochondryczne (uwaga skupiona na własnej fizyczności). Najlepszym przykładem tej fobii są osoby cierpiące na anoreksję – panicznie bojące się deformacji ciała. To jedna z najgroźniejszych fobii, prowadząca do samookaleczeń, katowania ciała drakońskimi dietami, a nawet śmierci.
Społeczny dziwak?
Nikt nie czuje się pewnie na dużych wysokościach. Są jednak tacy, dla których jest to ekscytujące przeżycie. Są również osoby, dla których przebywanie na wysokości to prawdziwy koszmar. Brak poczucia gruntu pod nogami i lęk przed odległością dzielącą człowieka od ziemi sprawia, że w skrajnych przypadkach osoba cierpiąca na akrofobię może mieć problem nawet z wyjrzeniem przez okno z pierwszego piętra.
Strach przed małymi, zamkniętymi przestrzeniami to klaustrofobia. Ludzie cierpiący na ten rodzaj fobii sytuacyjnej mogą mieć problemy z przebywaniem w pomieszczeniach pozbawionych okien (np. ciasne korytarze, windy). Przeciwieństwem klaustrofobii jest znacznie groźniejsza w skutkach agorafobia, która polega na lęku przed otwartymi przestrzeniami, co w skrajnych przypadkach może oznaczać niechęć do opuszczania domu.
Fobia fobią, ale skąd to się bierze?
Istnieje kilka teorii na temat przyczyn powstawania fobii. Niektóre fobie nabywamy w dzieciństwie i są spowodowane np. zamykaniem w szafie, gdzie był pająk lub koszmarami sennymi. Mogą być też wywołane nieprzyjemnym wydarzeniem, którego nie chcemy powtarzać, bo sama myśl o nim wzbudza paniczny strach. Chory przestaje prowadzić normalne życie, podporządkowując wszystko próbom znalezienia coraz bardziej radykalnych sposobów na uniknięcie lęku. Czasem lęk przed pierwotnym bodźcem może zostać skierowany na inny, związany z nim przedmiot lub sytuację. Na przykład, ktoś kto jako dziecko omal nie utonął, może później odczuwać bardzo silny i irracjonalny lęk przed wodą, nawet kałużą. Często ten pierwotny bodziec zostaje zapomniany albo zagubiony w nieświadomości.
Natręctwa, czyli to co gnębi nasze społeczeństwo
Kto cierpi na fobie? Jak się okazuje, w większości przypadków, to właśnie kobiety cierpią na tę przypadłość. Odczuwają dyskomfort na myśl o oddawaniu krwi, starzeniu się czy przebywaniu sam na sam z myszą. Mężczyźni dorównują kobietom jedynie w fobiach sytuacyjnych, co często wykorzystują scenarzyści filmowi, pisząc role zagubionych w społeczeństwie i przerażonych własnymi lękami i słabościami klientów prywatnych gabinetów psychologów i psychiatrów.
Wszyscy doskonale wiemy, że fobie utrudniają życie. Dopóki możemy kontrolować własne emocje w stanach zagrożenia, nie jest źle. Gorzej, gdy tracimy kontrolę nad własnymi zachowaniami i ponad wszystko przeważa lęk. Przestają wówczas docierać do nas jakiekolwiek racjonalne argumenty osób z otoczenia, a samemu trudno poradzić sobie w takich sytuacjach. Najlepszym rozwiązaniem jest psychoterapia, czasem niezbędne okazuje się leczenie farmakologiczne lub hipnoza, która pozwala zwalczyć podświadome obawy i lęki. Innym ze sposobów leczenia jest systematyczne odwrażliwianie poprzez stopniowe konfrontowanie chorego z przedmiotem lęku. Najpopularniejszym sposobem na pozbycie się strachu jest jednak tzw. wygaszanie reakcji, czyli doprowadzenie do kontaktu pacjenta z przedmiotem jego lęku (np. ogrody zoologiczne).
Zarobić na ludzkim strachu
Coś na kształt pomocy w wyleczeniu się z fobii zaproponowały media. Nie dość, że gwarantowały niezapomniane przygody, bliskie obcowanie z przedmiotem fobii, to jeszcze możliwość pokazania się na szklanym ekranie i zarobienie na tym sporych pieniędzy! Na taki pomysł wpadła kilka lat temu (2003 rok) stacja TVN emitując program rozrywkowy z Hubertem Urbańskim w roli prowadzącego. Telewizyjny show Dla Ciebie wszystko, gwarantował niecodzienne przygody i ogromne pieniądze. Śmiałkowie mieli za zadanie dostarczyć rozrywki spragnionej emocji publiczności, poprzez walkę ze swoimi słabościami. I tak gotowe na wszystko panie wchodziły do skrzyni pełnej pająków. Mężczyźni natomiast pływali z rekinami, lub spędzali miłe tête-á-tete ze skorpionami. W nagrodę, gdy dobrze wykonali zadanie, mieli możliwość spełnienia jednego życzenia bliskiej osoby. Można by rzec: wilk syty i owca cała, telewizja miała publiczność, bohaterowie (nie wszyscy) przezwyciężyli lęki. Och, no i oczywiście ta nagroda.
Cóż, sposobów na pozbycie się lęków jest wiele. Który jest najskuteczniejszy? Chyba nie można tego stwierdzić na podstawie powierzchownych wniosków. Z tego powodu zachęcam do odwiedzenia gabinetu psychologa i zaręczam, że fobia nie jest dziś tym, czego można się wstydzić. Może nie jest pożądana, ale na pewno nie jest też ciężką, skłonną do powikłań chorobą, której nie można wyleczyć.
Tu znajdziesz pomoc:
Rzeszowskie Centrum Psychoterapii
ul. Naruszewicza 13 m 10 tel:603434203
Na tej stronie znajdziesz spis poradni leczących fobie:
